Uçakta doğan bebeklerin hakları nelerdir? Dünya vatandaşı mı oluyorlar? Eğitim masrafları…

Çok az hadiseler olsalar da uçak seyahati sırasında doğan çocuklar hakkında pek çok kent efsanesi dolanır durur. Pekala uçakta doğan çocuklar hakkındaki efsaneler ne kadar hakikat? Dünya vatandaşı mı oluyorlar? İşte uçak seyahati sırasında doğan bebekler hakkında tüm merak edilenler…

Uçakla seyahatin mecburî olduğu durumlarda bilhassa gebe bayanların bu seyahatleri esnasında gerçekleşebilecek doğum süreçleri ve sonrasında bebeklerin kazandıkları haklar daima bir soru işareti oluşturmaktadır. Siz de uçakta doğan çocuklar hakkında birçok söylenti duymuşsunuzdur. Bazılarına nazaran dünya vatandaşı oldukları, bazılarına nazaran tüm ülkelere vizesiz girebilecekleri efsaneleri lisandan lisana dolanmaktadır. Bazıları ise bu bebeklerin aslında hangi ülkenin vatandaşlığında olacaklarını merak etmekte. Söylentiler her ne kadar farklı olsa da gerçek aslında farklı.

UÇAKTA DOĞAN BEBEKLER DÜNYA VATANDAŞI MI OLUYOR?

“Uçakta doğan bir bebek dünya vatandaşı sayılır. Bütün ülkelere vizesiz girebilir. Ve ayrıyeten bahsi geçen uçak şayet Türk Hava Yolları’na ilişkin ise, o bebeğin tüm hayatı boyunca eğitim, öğretim masraflarının tamamı THY tarafından karşılanmaktadır. Ayrıyeten, uçakta doğan bebeğe uçak firması ömür uzunluğu fiyatsız seyahat hakkı verir ancak bu aslında bir kanun değil, firmalar ortasında bir gelenektir. Firmanın kendi inisiyatifindedir.” argümanları yıllardır bir kent efsanesi üzere dolanıp durur.

Fakat bu savlar sırf bir kent efsanesinden ibarettir ve
gerçek ise şöyledir;

Doğum hangi ülkenin sonları içerisinde gerçekleştiyse o ülkelerin kuralları geçerli olmaktadır. Bebeğin vatandaşı olacağı ülke kimi vakit uçağın kalktığı yer, kimi vakit da iniş yapılacak ülke olurken kimi durumlarda da bebek hangi ülkenin hava alanında doğduysa, o ülkenin vatandaşı olabiliyor. Yani uçakta bebeklerin dünya vatandaşı olduklarına dair ortaya atılan söylentiler doğruluğu yansıtmamaktadır.

Gerekli koşulları bakıldığı vakit ise örneğin; Türkiye‘de yapılan bir doğumda vatandaşlık için çocuğun anne ya da babasının Türk vatandaşı olması koşulu aranıyor ve birçok Avrupa ülkesinde de birebir kaideler uygulanıyor. Ancak ABD‘de gerçekleşen bir doğumda ise kendi toprakları içerisinde doğan çocuklara anne ve baba koşulu aramadan vatandaşlık hakkı verilebiliyor.

DOĞUM YERİ İÇİN PROSEDÜRLER FARKLI

2017 yılında dünya genelinde uçuş sırasında en az beş bebek dünyaya geldiği basına yansımıştı. Yani uçuş esnasında doğum ihtimali her ne kadar düşük olsa da hava yolu şirketleri gebe bayanların uçuş planlamalarına yönelik kimi prosedürler izlemektedir.

Örneğin Türk Hava Yolları gebe yolcuların 28. haftanın başından 35. haftanın sonuna kadar hekimlerinden aldıkları“uçakla seyahatinde rastgele bir sakınca yoktur”ibaresinin bulunduğu raporla birlikte seyahat etmelerine müsaade vermektedir. Tıpkı halde birden fazla bebek bekleyen ve hamileliğinde 28. haftanın başı ile 31. haftanın sonu ortasında olan gebeler için de bu rapor zarurî şarttır. 28. haftasına şimdi girmeyen gebe bayanların tabip raporu almadan seyahatine müsaade verilmektedir. Hamileliğinin 36. haftasına giren ve tek bebek taşıyanlar ile hamileliğinin 32. haftasına giren ve birden fazla bebek taşıyanlar uçuşlara kabul edilmemektedir. Hamilelik devrinde kanama, erken doğum kuşkusu, yüksek tansiyon ve önemli kansızlık üzere durumlarda uçakla seyahatten kaçınmanın gerekliliği de vurgulanmaktadır.

Birleşmiş Milletler mevzuatına nazaran, uçak doğum sırasında ya da sonrasında hangi ülkeye indiyse çocuğun nüfusuna doğum yeri olarak o ülke yazılması söylense de bu hususta bağlayıcı bir yaptırım bulunmamaktadır.

UÇAKTA DOĞAN BEBEKLERİN HAKLARI NELERDİR?

Uçakta doğan bebeklerle ilgili lisandan lisana dolanan bir öteki söylenti ise fiyatsız uçuş haklarının bulunmasıdır. Bu bebeklerin hayatları boyunca fiyatsız uçuş hakkı kazanmalarıyla ilgili olarak bir çok sav bulunmaktadır. Peki bu savlar ne kadar gerçek? Aslında bu söylentilerin bir kısmı sadece bir kent efsanesi olsa da bir kısmı söylentileri doğrulamaktadır.

Ömür Uzunluğu Fiyatsız Uçuş Hakkı:

Uçakta doğan bebeklere fiyatsız uçuş hakkı verilmesine dair rastgele bir kanun bulunmamaktadır. Ancak burada havayolu firmalarının kendi inisiyatifleri devreye girmektedir. Yani havayolu şirketleri kendi inisiyatiflerini kullanarak yolcularına bu türlü bir hak tanıyabilmektedirler. Yani kimi havayolu şirketleri uçakta doğanlara jest yaparak ömür uzunluğu ücretsiz uçuş kolaylığı sağlayabilmektedirler. Örneğin, THY böyle bir durumla karşılaşıldığında rastgele bir fiyatsız uçuş hakkı vermediklerini duyururken, Virgin Atlantic isimli hava yolu şirketi ise uçakta doğan bir bebeğe 21 yaşına varıncaya kadar fiyatsız uçuş hakkı tanıyacaklarını bildirmektedir.

Eğitim Masraflarının Karşılanması:

Aynı biçimde uçakta doğan bebeklerin ömürleri boyunca eğitim masraflarının karşılanması durumu ise tekrar şirketlerin inisiyatiflerine nazaran değişiklik göstermektedir. Bununla ilgili de rastgele bir kanun bulunmamaktadır ve hiçbir hava yolu firması uçakta bebek doğması nedeniyle bu bebeğin eğitim masraflarını karşılayacaklarına dair bir hak tanımamıştır.

Yasemin